Dyrektywa Omnibus a e-commerce. Jak przygotować swój sklep internetowy na zmiany w prawie?

1 stycznia 2023 r. wejdzie w życie ustawa wprowadzająca do polskiego porządku prawnego Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161, nazywaną Omnibus. Dokument ten nowelizuje przepisy w zakresie handlu na odległość, a także rozszerza zakres ochrony konsumenckiej przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zmiany te oznaczają niemałą rewolucję dla podmiotów działających w branży e-commerce. Czego dokładnie dotyczą i jakie obowiązki nakładają na właścicieli sklepów internetowych?

Spis treści:

1. Czym jest dyrektywa Omnibus i dlaczego powstała?
2. Co zmieni się po wejściu w życie dyrektywy Omnibus?
3. Co grozi za zaniechanie przepisów dyrektywy Omnibus?
4. Dyrektywa Omnibus a sklep Selesto.

Czym jest dyrektywa Omnibus i dlaczego powstała?

Omnibus to jedna z kolejnych regulacji unijnych, których celem jest zwiększenie transparentności w e-commerce. Pozwalają one na zwiększenie świadomości konsumenckiej i dostarczenie klientom narzędzi pomagających chronić się przed nieuczciwymi praktykami sprzedawców.

Dyrektywa zmienia niektóre przepisy zawarte w:

• Ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług z dnia 9 maja 2014 r;
• Ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym z dnia 23 sierpnia 2007 r.;
• Ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r.;
• Ustawie o prawach konsumenta z dnia 30 maja 2014 r.

W założeniu działanie to ma zapobiegać manipulacjom cenowym e-sprzedawców i wprowadzaniu konsumentów w błąd w celu nakłonienia ich do konkretnych zachowań zakupowych.

Dodatkowym celem przyświecającym stworzeniu dyrektywy było stworzenie równych szans na funkcjonowanie na rynku wszystkim podmiotom związanym z e-commerce. Ostatecznie Omnibus miałby też zwiększyć zaufanie klientów do sprzedawców online i umożliwić dalszy rozwój branży.

Co zmieni się po wejściu w życie dyrektywy Omnibus?

Regulacje, które wejdą w życie 1 stycznia 2023 r., obejmą kilka kluczowych dla e-commerce obszarów, w tym:

• prezentację cen towarów;
• prezentowanie oraz autoryzację opinii znajdujących się w witrynach sklepów internetowych;
• sposób wyświetlania wyników wyszukiwania w witrynie sklepowej;
• funkcjonowanie platform, które pośredniczą w transakcjach pomiędzy sprzedawcą a konsumentem.

Jak przekłada się to na Twoje obowiązki jako właściciela sklepu internetowego?

Obowiązek informowania o cenie towaru przed objęciem go promocją

Jednym z najważniejszych powodów nieufności konsumentów wobec sklepów internetowych jest fikcyjne zawyżanie cen. Do tej pory klienci często mogli spotkać się z praktyką podnoszenia ceny konkretnego produktu, a następnie jej obniżania w ramach promocji. W ostateczności cena ta i tak była wyższa niż wyjściowa, choć kupujący przekonany był, że dokonuje zakupu na atrakcyjnych warunkach. Takie działanie nagminnie stosowano zwłaszcza w okresach o zwiększonej aktywności zakupowej klientów – przed świętami, sezonem wakacyjnym czy praktykowanym u nas od kilku lat czarnym piątkiem.

Po wejściu w życie dyrektywy Omnibus sprzedawca będzie miał obowiązek pokazać klientowi najniższą cenę produktu z ostatnich 30 dni przed wprowadzeniem promocji. Nie wyeliminuje to całkowicie manipulowania cenami, ale zwiększy wymagania stawiane sprzedawcom – konieczna będzie dogłębna modyfikacja polityki cenowej sklepu. Może się okazać, że straty związane ze sztucznym zawyżaniem cen będą zbyt duże, aby kontynuować ten proceder.

Obowiązek informowania o sposobie prezentacji wyników wyszukiwania

Dyrektywa Omnibus nakłada na sprzedawców online obowiązek klarownego poinformowania klientów, jakie filtry zastosowano przy plasowaniu wyników wyszukiwania produktów. Kwestia ta dotyka przede wszystkim duże platformy sprzedażowe typu marketplace, które agregują oferty pochodzące z różnych sklepów internetowych.

Obowiązek ten ciąży na operatorze takiej platformy, zatem nie wymaga żadnej modyfikacji Twojego sklepu internetowego. Jeśli jednak korzystasz z takiego rozwiązania, musisz mieć świadomość, że klienci będą informowani o tym, czy oferta jest promowana w ramach płatnej usługi, czy nie.

Obowiązek informowania o autentyczności opinii w sklepie

Pozytywne opinie o produkcie są jednym z najważniejszych czynników zakupowych. Niestety, bardzo duża część takich recenzji pojawiających się w sklepach internetowych wystawiana jest nie przez rzeczywistych klientów, a opłacone osoby. Prawo stoi na stanowisku, że jest to celowe wprowadzanie klienta w błąd i skłanianie go do skorzystania z oferty, która nie jest dla niego korzystna.

Aby ukrócić ten manipulacyjny proceder, dyrektywa Omnibus wprowadza obowiązek umieszczenia na stronie produktu informacji:

• czy publikowane są wszystkie opinie, czy też tylko pozytywne;
• skąd pochodzą opinie i czy są one publikowane przez rzeczywistych klientów, którzy złożyli zamówienie w sklepie, czy też w jakikolwiek sposób sponsorowane;
• w jaki sposób obliczana jest średnia ocena produktu.

Jak widać, nadal możesz udostępniać płatne opinie – dyrektywa Omnibus tego nie wyklucza. Powinieneś się jednak zastanowić, czy będzie to opłacalne z marketingowego punktu widzenia. Jawność takiego postępowania może zniechęcić klienta do zakupu produktu i skłonić go do poszukania alternatywy. Nowy obowiązek informacyjny niejako wymusza więc przemodelowanie strategii sprzedażowej i dostosowanie jej do preferencji kupujących.

Obowiązek informowania o danych kontaktowych sklepu

Jednym z celów stworzenia dyrektywy Omnibus było maksymalne ułatwienie klientom kontaktu ze sklepem. Dotychczas obowiązek informacyjny obejmował ujawnianie wyłącznie takich informacji jak adres pocztowy siedziby sklepu oraz adres e-mail. Po 1 stycznia 2023 r. konieczne będzie podanie również telefonu kontaktowego, pod którym klienci mogą uzyskać istotne informacje lub rozwiązać problemy związane z zamówieniem.

Co grozi za zaniechanie przepisów dyrektywy Omnibus?

Ustawa wdrażająca dyrektywę Omnibus nie przewiduje okresu karencji, w związku z czym każdy sprzedawca internetowy ma obowiązek dostosować się do nowych przepisów już od 1 stycznia. Warto więc jak najszybciej wdrożyć odpowiednie działania, ponieważ za zaniechanie obowiązków wprowadzonych przez dyrektywę grożą dotkliwe konsekwencje.

Omnibus zakłada, że za naruszenie przepisów o obowiązku informacji o danych kontaktowych na sprzedawcę może zostać nałożona kara pieniężna w wysokości nie większej niż 10% rocznego obrotu sklepu za rok poprzedzający.

Jeśli natomiast chodzi o informowanie o cenach towarów i usług, za niedopełnienie obowiązków grozi kara pieniężna do 20 tys. zł lub – jeśli sprzedawca naruszył przepisy ustawy przynajmniej trzykrotnie w ciągu ostatnich 12 miesięcy – nawet 40 tys. zł.

Ponadto zapisy ustawy wdrażającej dostarczają narzędzia prawne konsumentom, którzy padli ofiarą nieuczciwych praktyk. Jeśli ucierpieli na transakcji, mogą domagać się rozwiązania umowy, obniżenia ceny, a nawet odszkodowania.

Dyrektywa Omnibus a sklep Selesto. Jak wygląda przystosowanie platformy do nowych wymogów?

Już teraz, jeszcze przed wejściem w życie przepisów dyrektywy Omnibus, oprogramowanie Selesto jest w pełni przygotowane na to, aby sprawnie przeprowadzić użytkowników przez zmiany. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby modyfikacje były jak najmniej wymagające i czasochłonne. W związku z tym utworzyliśmy rozwiązania, które automatycznie przystosują Twój sklep do nowych wymogów prawnych.

Kluczowe z punktu widzenia Twojego sklepu modyfikacje Selesto to:

• automatyczne zapisywanie historii zmian cen produktu z ostatnich 30 dni oraz wyświetlanie najniższej ceny z tego okresu na stronie produktowej;
• automatyczne oznaczanie opinii niezweryfikowanych;
• łatwa weryfikacja opinii rzeczywistych klientów poprzez link jednorazowego użytku wygenerowany tuż po zakupie (dostępne wkrótce).

Warto pamiętać, że zmiany wprowadzane przez dyrektywę Omnibus muszą znaleźć odzwierciedlenie w dokumentach prawnych dostępnych na stronach sklepów internetowych. Konieczne będzie więc zaktualizowanie np. regulaminu i polityki prywatności.

Dzięki temu uda Ci się spokojnie przejść przez zawirowania prawne i sprawnie opracować przystające do nowych realiów strategie marketingowe. W każdej chwili możesz liczyć na nasze wsparcie techniczne – na każdym etapie procesu i już po jego zakończeniu.

Twoja platforma e-commerce nie jest Omnibus-friendly? Nie ryzykuj wysokich kar finansowych i dołącz do Selesto! Zaproponujemy Ci najlepszy sposób przeniesienia sklepu na platformę, która pozwoli Ci sprawnie funkcjonować w nowym środowisku e-commerce.